AİDAT NASIL BELİRLENİYOR?

“SİTE SAKİNLERİ HARCAMALARI DENETLEMELİ”

Gayrimenkul Danışmanı Gülcan Altınay, sitelerdeki aidat belirleme süreci hakkında bilgi verdi: “Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre, kat malikleri kurulu, yılda bir defadan az olmamak üzere yönetim planında gösterilen zamanlarda, eğer böyle bir zaman gösterilmemişse, her takvim yılının ilk ayı içinde toplanır. Toplu yapılarda ise kurullar, en geç iki yılda bir defadan az olmamak üzere yönetim planlarında gösterilen zamanlarda, böyle bir zaman gösterilmemişse, ikinci takvim yılının ilk ayı içinde toplanır. Site sakinleri, bu genel kurullara katılarak maliyetleri takip edebilirler. Eğer aidatı fazla olduğunu düşünüyorlarsa itiraz edebilirler. Yöneticinin veya denetçinin veya kat maliklerinden üçte birinin istemi üzerine sebebi de bildirilmek şartıyla, kat malikleri kurulu her zaman toplanabilir. Bazı sitelerde yöneticilik, gelir kapısı haline getirilmiş durumda. O nedenle site sakinleri harcamaları denetlemeli” ifadelerini kullandı.

Aidatların sunulan hizmetlere göre değiştiğini belirten Gayrimenkul Danışmanı Gülcan Altınay, “Daire sayısının dışında havuz, spor salonu, ısınma, güvenlik, bahçıvan gibi hizmetler nedeniyle aidat ücretler her binada farklı. Hatta bazı siteler tamamen aynı hizmeti vermesine rağmen ücretleri değişebiliyor. Bu noktada en önemli gideri çalışanların maaşları oluşturuyor. Asgari ücrete yüzde 55 zam gelmesiyle bu gider arttı. Ortak alanlardaki elektrik, su, doğalgaz giderleri de maliyet artışlarını etkiledi” dedi.

“5 BİN TL İSTENEN SİTELER VAR”

Aidatların kira bedeline yaklaştığını kaydeden Altınay, “Giderlere gelen zamlar nedeniyle aidatlara birçok sitede en az yüzde 50 oranında zam yapıldı. Bazı sitelerde yapılan zam oranları yüzde 200’lere çıktı. İstanbul’da aylık 5 bin TL istenilen lüks siteler var. Kira tutarına yaklaşan aidatlar site sakinlerini zorlamaya başladı. Hatta bazı sitelerde toplanan sakinler, eylemler yapmaya başladı” diye konuştu.

“KULLANILMAYAN BÖLÜMLER İÇİN ÖDEMEME HAKKI YOK”

Kiracının havuz, otopark, spor salonu gibi olanaklardan faydalanmadığını belirtip aidatı ödememe hakkı konusunda ise Altınay, şunları söyledi: “Kat malikleri ortak yer veya tesisler üzerindeki kullanma hakkından vazgeçmek veya kendi bağımsız bölümünün durumu dolayısıyla bunlardan faydalanmaya lüzum ve ihtiyaç bulunmadığını ileri sürmek suretiyle bu gider ve avans payını ödememe hakkı bulunmuyor. O nedenle tüm apartman sakinleri aidatını ödemek zorunda.”

EV SAHİPLERİNİN GENEL KURULLARA KATILIMI ÖNEM TAŞIYOR

Konut sahipleri ile site yönetimlerini zaman zaman karşı karşıya getiren aidat tutarlarının belirlendiği genel kurullar genellikle yılın ilk ayı içerisinde yapılıyor. Yüksek aidat artışlarıyla karşılaşılmaması için ev sahiplerinin söz konusu toplantılara katılımı önem taşıyor. Tesis Yöneticileri Federasyonu Başkanı Yahya Sağır, aidat bütçelerinin genel kurullarda belirlenerek oylanacağına işaret ederek, “Genel kurulda seçilecek olan yönetim kuruluna yetki verileceği için tüm kat maliklerinin genel kurula mutlaka ama mutlaka katılmaları gerekiyor” dedi.

“ESAS ARTIŞI YAPAN PERSONEL GİDERLERİ”

Yahya Sağır, aidatla, personel giderleri, asansör, havuz, hidrofor, kamera ve anten sistemleri, yangın söndürme sistemleri ve sosyal tesisin bakımı gibi ihtiyaçların karşılandığına işaret ederek, şu ifadeleri kullandı: “Aidat artış oranları enflasyon oranına göre oluyor ama esas aidat artışını yapan personel giderleri. Personelden tasarruf ederlerse aidattan tasarruf etmiş olurlar. Personel olarak da güvenlik ve temizlik personeli, teknik personel, halkla ilişkiler ile bahçıvan çalıştırılabiliyor. Asgari ücretli bir çalışanın işverene maliyeti 11 bin 759 lira. Maaş masrafı yanında, tazminat yükümlülüğü, yol, yemek ve kıyafet masrafı ile resmi ve dini bayram mesaileri geliyor. İşten ayrılan bir personelin kıdem tazminatı ya da fazla mesaileri ödenmezse çalışan tarafından dava açılacağından bu da bir sonraki bütçe dönemine daha fazla yük olarak yansıyabiliyor. Asgari ücrete açıklanan zam oranı yüzde 54,66. Personel gideri ve elzem olan diğer giderlerde enflasyon artışlarından dolayı artış yaşandığından iyi bir işletme bütçesi yapılması şartı ile 2023 bütçesinde minimum yüzde 65 ile maksimum yüzde 75-80 oranlarında artışlar olması gerekiyor. İşletme bütçesi de toplam bağımsız bölüm sayısına bölünerek aidat belirleniyor.”

Aidata etki eden diğer kalemlerin enerji, asansör, bakım-onarım ve temizlik malzemesi olduğuna işaret eden Sağır, bu giderlerde de enflasyon kaynaklı artışlar yaşandığını anlattı. Sağır, “Sitelerde yüzde 75-80’lere çıkan aidat artışının yüzde 54’ü personel kaynaklı. Kapıdaki güvenlikleri akşam ve sabah nöbetleriyle düşünün. Özel güvenliklerin maliyeti yüksek. Asgari ücretten yüksek maaş alıyorlar. 1 güvenlik personelinin maliyeti 17-18 bin liralarda.” diye konuştu.

“KAT MALİKLERİ GİDERLERE İTİRAZ EDEBİLİR”

Kat maliklerinin genel kurula katılmalarının ve yönetim planlarına bakmalarının önemini vurgulayan Sağır, şunları kaydetti: “Aidat dağılımı yönetim planında yer alıyor. Personel giderlerinin de içinde yer aldığı aylık bütçenin tüm bağımsız bölümlere eşit, bakım-onarım giderlerinin ise arsa payına bölünmesi gerekiyor. Kat malikleri, işletme bütçesine fazla gösterilen giderlere itiraz edebilir. Öncelikle yönetim kurulundan yüksek gördükleri gider kalemi için bilgi isteyebilirler, yönetim kurulu da bilgi vermekle yükümlü. Şayet bilgi alamaz ise sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Aidat tutarını, bağımsız bölüm sayısı yanında, personel sayısı ile havuz, hamam ve spor salonu gibi sosyal donatılar da etkiliyor. İyi bir bütçeleme yapılmazsa siteler yüksek aidata mahkum olur.”

AİDAT KİRAYLA YARIŞIYOR

Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu, geçen yılki yüksek enflasyon ortamı nedeniyle genel kurallarda belirlenecek aidatların yüksek belirlenme olasılığına karşı, tüm kat maliklerinin genel kurullara katılmaya özen göstermeleri, sunulacak bütçedeki harcama kalemlerini kontrol etmeleri ve zorunlu olmayan lüks harcamalarla ilgili de itirazlarını tutanağa geçirtmelerinin önemini vurgulayan Ağaoğlu, şu ifadeleri kullandı: “Genel kurul tutanağına bu itirazları yazdırmalarına rağmen itirazları dikkate alınmayarak lüks harcamalar yapılma kararı alınabilir. Bu lüks harcamalar, yüzme havuzu, spor salonu, basket sahası ve dekorasyonla ilgili harcamalar olabilir. Bu durumda kat maliki sulh hukuk mahkemesine başvurarak, bu lüks harcamaların yapılmasına mani olunmasını isteyebilir.”

KİRACILARA NE DÜŞÜYOR?

Kiracıların da ev sahiplerinin kat malikleri genel kuruluna katılmaları için teşvik etmesinde fayda bulunduğunu bildiren Ağaoğlu, kira ile yarışan yüksek oranlı aidatların hanehalkı bütçesini zorlamaya başladığına dikkati çekti. Genel kurul toplantısına katılıp sunulan bütçeyi incelemek ve gereksiz harcama kalemlerine itirazda bulunmanın önemine işaret eden Ağaoğlu, sözlerini şöyle tamamladı: “Kiracı olarak ikamet eden bina sakinleri gerek oturdukları bağımsız bölümde, gerekse yapıdaki demirbaş giderlerine katılmak zorunda değildir. Bu tür harcamalar kat maliklerinin yükümlülüğündedir. Örneğin, eskimiş asansörlerde motor ya da halatların değişimi, hidrofor tamiri, bina kapısının yenilenmesi gibi doğal eskimeden kaynaklı demirbaş harcamaları kiracı sorumluluğunda değildir. Kiracılar, bina temizlik, güvenlik, rutin bakım-onarım, ortak alan ısıtma, aydınlatma gibi giderlere katılmakla yükümlüdür.”

haber kanak: https://www.haberturk.com/sitelerde-aidat-tartismalari-3557362-ekonomi?page=8